مو نقش پررنگی در زیبایی و جذابیت ما دارد، به همین دلیل است که بیشتر خانم‌ها دوست دارند موهای بلند، درخشان و زیبایی داشته باشند.
مو کارکردهای مختلفی دارد. برای مثال عایق بندی گرمایی در برابر سرما و یا در برابر گرما از کارکردهای مهم آن است. در انسان به‌خاطر روند تکامل، موی بدن کم‌پُشت شده و کارکرد عایق‌بندی خود را از دست داده‌است. موی سر هنوز این کارکرد را به همراه کارکرد زیباشناختی خود دارد.
پژوهش‌ها نشان می‌دهد که بشر، ۳٫۳ میلیون سال پیش موهایی که سطح بدن را می‌پوشاندند از دست داد.
در ادامه با پزشک یاران آفتاب آسیا همراه باشید تا اطلاعاتی در رابطه با مو و اینکه ساختار وانواع آن چیست اطلاعاتی را بازگو کنیم.
نکاتی در مورد مو:
مساحت پوست سر تقریباً ۵۰۰ سانتی‌متر مربع می‌باشد، که دارای حدود ۲۰۰ تار مو در سانتی‌متر است. جالب است بدانید که واحد شمارش موی سر گرافت است نه تار مو. هر گرافت از چند تار مو تشکیل شده که از ریشه به هم ارتباط دارند.
بدن انسان نزدیک به ۵ میلیون تار مو دارد، که پوست سر ۱۰۰ تا ۱۵۰ هزار از این تعداد را در بر می‌گیرد. افراد با موهای بلوند بیشترین تعداد فولیکول‌ها را در سر داشته و بعد از آن‌ها به ترتیب افراد با موهای قهوه‌ای، قرمز و سیاه قرار می‌گیرند. رویش طبیعی مو 5 میلی متر در ماه است.
یک تار مو شامل قسمت‌های زیر می‌باشد:
- شفت یا ساقه: قسمتی که از پوست خارج می‌شود و قابل رؤیت است.
- ریشهٔ: قسمتی که زیر پوست قرار گرفته است.
- فولیکول: بستر مو یا مسیری لوله مانند در ناحیه درم که ریشهٔ مو در آنجا رشد می‌کند.
- بولب: در پایان فولیکول بخشی برجسته به نام «بولب» است که ملانین ( رنگ دانه ) در آن تولید می‌شود، در موهای مشکی این قسمت سیاه بوده و در موهای روشن و سفید، بی‌رنگ می‌باشد.
- درمال پاپیلا: قسمت انتهایی بولب دارای یک فرورفتگی است و بافت پیوندی که از درم به این قسمت وارد شده «درمال پاپیلا» نامیده می‌شود. درمال پاپیلا توسط مویرگ‌های خونی تغذیه می‌شود و مسئول تولید موی جدید می‌باشد.
- کراتین مو: ترکیب اصلی مو یک پروتئین ساختمانی محکم به نام «کراتین» می‌باشد. این پروتئین در ناخن و سطح خارجی پوست هم وجود دارد.
- مدولا: داخلی‌ترین لایه می‌باشد و فقط در موهای ضخیم بدن (Terminal Hair) وجود دارد. این لایه نور را به خوبی منعکس می‌کند و باعث می‌شود رنگ مو در آفتاب نسبت به سایه متفاوت باشد.
- لایه میانی کورتکس: لایه‌ای است که استحکام و رنگ و حالت مو را مشخص می‌کند.
- خارجی‌ترین لایه کوتیکول: این لایه نازک و بدون رنگ می‌باشد و نقش آن محافظت از لایه ضخیم و ملانین دار کورتکس می‌باشد.
موهای بدن و نوع مو
دربـــدن انسان ۳ نوع مو رشد می کند:
۱- لانوگو (LANUGO):
موی نازک، بی رنگ و فاقد مغز میانی که کرک مانند بوده و تمام بدن جنین را در رحم میپوشاند.
اما یک ماه پیش از متولد شدن کودک این موها ریزش پیدا می‌کنند.
۲- ولوس (VELLUS):
تمام سطح پوست بدن جز کف دست و پا و لبها را پوشانده است. این مو نیز کرک مانند بوده و فاقد رنگدانه است.
لطیف، نرم و نازک و فاقد مغز میانی می‌باشد.
۳- ترمینال (TERMINAL):
موهای بلند و ضخیم و زبری می باشند که ابــروهـــا، مـوی سر، مژه ها، ریش و سبیل و موهای نواحی تناسلی را تشکیل می‌دهد.
در بدن موهای ولوس قادر به تبدیل به موهای ترمینال می‌باشند ( بـا تـحریک هورمونهای مردانه).
استحکام موی شما به پروتئین کراتین بستگی دارد.
یک تار مو می تواند تا ۲۵ درصد طول طبیعی خود پیش از آنکه پاره گردد کشیده شود.
ایـن مـقـدار در تــار مــوی خیس به ۵۰ درصد میرسد!
هر تار مو پیش از آنکه پاره گردد قادر به تحمل ۱۰۰ گرم بار می بـاشد. به عبارتی اگر مـوهای سر را بریده و به صورت طناب درآوریم آن طنـاب قـــادر به تحمل ۱۰ تن بار خواهد بود!
استحکام موی سر شما برابر با استحکام یک مفتول مسی بـــا قطر برابر با تار مو می‌باشد.
شـکل مو و یا صاف و یا مجعد بودن به ۲ عامل بستگی دارد:
- جهتی که تارهای مو از فولیکول و پوست سر خارج می‌گردد.
شکل خود فولیکول. - هنگامی که سطح مقطع تار مو گرد باشد و مـو عمود بر پوست سر بروید موها صاف می‌شوند.
انواع موها:
1. چرب
خشک یا چرب بودن موی سر بستگی به میزان چربی ترشح شده توسط غدد چربی مو دارد. این چربی، تار و غلاف مو را چرب کرده و تا حدودی در برابر خشکی از آن محافظت می کند و باعث درخشندگی مو می شود. چربی مو باعث نرم شدن موی سر می‌گردد و شانه کردن و آرایش موها را آسان می کند. اگر این غدد بیش از حد فعالیت داشته باشند، ترشح چربی افزایش پیدا می‌کند و در نتیجه موها بیش از حد چرب می شوند، که به این حالت سبوره می گویند. وجود سبوره هم برای پوست سر و هم برای موها مشکل ایجاد می‌کند. در این حالت ریشه های مو بر اثر تجمع چربی در فولیکول ها دچار خفگی می‌شوند و در نتیجه ریزش مو افزایش می‌یابد.
علت چرب شدن چیست؟
در چرب شدن موها، عوامل متنوعی از جمله ارث، ترشح بیش از حد هورمون مردانه (آندروژنیک)، تغذیه، فشارهای عصبی، ناراحتی هایی از قبیل چاقی مفرط، یبوست، اشباع کبد و کیسه ی صفرا دخالت دارند. از نظر غذایی افراد دارای موهای چرب نیاز فراوانی به ویتامین های گروه B و ید دارند و بهتر است در برنامه غذایی روزانه ی خود از غذاهایی که حاوی این دو ماده هستند بیشتر استفاده کنند. ماهی، جگر، زرده تخم مرغ دارای این مواد می باشند. برای درمان موهای چرب، مهم تر از همه حذف روغن و غذاهای چرب است. اگر چربی موها در اثر اختلال در عملکرد غده تیروئید و ناراحتی و فشار عصبی باشد، باید حتما به پزشک مراجعه کرد.
2. خشک
اصولا موهای خشک به راحتی می شکنند و فاقد درخشندگی می باشند. اگر احساس می‌کنید موهایتان زنده و براق نیستند و لطافت و انعطاف لازم را ندارند، باید برنامه غذایی تان را تا حدودی تغییر داده و برنامه ی تازه ای تدارک ببینید که بیشتر دارای ویتامین B هستند تا موهایتان زنده شوند. برای شستن موهای خشک، باید از یک شامپوی گیاهی و مخصوص موی خشک استفاده نمایید و تعداد دفعات شامپو زدن را کاهش دهید. بعد از شامپو کردن موها برای تقویت سر از یک زرده ی تخم مرغ استفاده نمایید و یا زرده ی تخم مرغ را به شامپویی که سرتان را با آن می‌شویید اضافه کنید تا زرده با شامپو مخلوط شده و روی آن باقی نماند. روغن های طبیعی علاوه بر تقویت موها در بهبود وضعیت موهای خشک موثر هستند.
مجعد بودن موی سر:
میزان مجعد بودن بستگی به شکل مقطع عرضی آن دارد. هر چه این مقطع بیضی تر باشد مو مجعدتر و هرچه گردتر باشد صاف‌تر می‌شود. مثلا کسانی که موهایشان مجعد و فر است به دلیل پهن و نواری بودن مقطع موهای آن ها می باشد.
علت سفید شدن موی سر چیست؟
موی سر انسان در حدود 40 تا 45 سالگی شروع به سفید شدن می کند. ولی سفید شدن مو در جوانی هم دیده می‌شود. به جز روند طبیعی علت‌های دیگری هم موجب سفید شدن موی سر می‌گردد، از جمله ناراحتی و غصه خوردن، ترس و اضطراب، فشارهای عصبی، کار زیاد و بدون استراحت، تغذیه ی نادرست، یبوست دائمی، کمبود ویتامین B، کمبود روی و منگنز.
امیدواریم در این مقاله نکات مفید و کاربردی را برای شما بازگو کرده باشیم.
برای دانستن و آگاهی از راهکارهای مهم سلامتی و بهداشت، شما را به خواندن ادامه ی این مطلب و دیگر مطالب پزشکی دعوت می نماید.
